مشکل مدیریت منابع آبی، سیستان و بلوچستان را خشک کرد
این روزها خبر قرار گرفتن بیش از 700 روستای شهرستان سرباز در صف انتظار آب رسانی با تانکر در صدر اخبار رسانه ها قرار گرفت که پرده از واقعیت تلخ بی‌آبی در سیستان و بلوچستان برمی‌دارد. چرا که این شهرستان که طبق آخرین آمارهای ارائه شده جمعیت آن به حدود 200 هزار نفر می‌رسد ، گویای بخش کوچکی از درد جمعیت 2 میلیون و 800 هزار نفری استان است که با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند. مسئله‌ای که به گفته نماینده مردم زابل نتیجه بی‌‌توجهی دولتمردان نسبت به مدیریت منابع آبی موجود در استان است و در اثر همین موضوع سالانه 300 میلیون مترمکعب از ذخایر آبی تبخیر می‌شود. علاوه بر این بیش از 30درصد انشعابات انتقال آب در سیستان و بلوچستان فرسوده هستند که حجم هدر رفت منابع آبی را افزایش می‌دهند.
نویسنده: میترا شهبازی
درحالی سیستان و بلوچستانی‌ها در این روزهای گرم سال با بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند که به گفته کارشناسان علاوه بر معضل رودخانه هیرمند که افغان‌ها حق آبه ایران را تامین نمی‌کنند، مسئولان نیز برای مدیریت منابع آبی موجود برنامه‌ای ندارند و نتیجه آن همین بی‌آبی مکرر استان می‌شود. معضلی که به گفته نمایندگان مجلس به افزایش شمار مهاجران و معضل حاشیه‌نشینی می‌انجامد.
دولتمردان توجهی به درد بی‌آبی ندارند
درحالی معضل بی‌آبی در سیستان و بلوچستان طی دو دهه اخیر با افزایش گرما و شدت خشکسالی افزایش یافته است که دولتمردان نیز برای رفع این معضل برنامه‌ای ندارند. در این راستا نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار «جوان» می‌گوید:« معضل بی‌آبی در سیستان و بلوچستان به 2 بخش جداگانه عدم تامین حق آبه ایران از سوی افغانستان و عدم مدیریت منابع آبی موجود در داخل بر می‌گردد.»
حبیب دهمرده با اشاره به اینکه طی دو دهه اخیر که کمبود آب در این استان شدت یافته است می‌افزاید:« متاسفانه در این مدت زمان سیستان و بلوچستانی‌های با بدعهدی افغان‌ها نسبت به پرداخت حق‌آبه ایران مواجه شده‌اند و تنها در 2 ماه از سال آب رودخانه هیرمند به سمت ایران سرریز و هامون پرآب می شود. بنابراین در غیر از این ایام هامون خشک است و قطره‌ای آب در آن یافت نمی‌شود.»
محل ذخیره منابع آبی در حال نابودی
با اینکه ورود منابع آبی به استان از اهمیت بالایی برخوردار است، اما نبود برنامه ریزی برای مدیریت منابع آبی نیز درد دیگری است که مسئولان دولتی برای مردم سیستان و بلوچستان با اهمال‌کاری هایشان به همراه آورده‌اند. به طوری که نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به ورود سالانه 820 میلیون متر مکعب آب از طریق رودخانه هیرمند به ایران می‌گوید:« این منابع آبی در گودال‌هایی به نام «چاه نیمه» ذخیره می‌شود که به طور طبیعی ایجاد شده‌اند و آب شرب تمام شهرستان‌های استان را در طول سال تامین می‌کنند.»
دهمرده ادامه می‌دهد:« علی‌رغم اهمیت بسیار این گودال‌ها، اما اهمال‌کاری مسئولان طی ادوار گذشته، این محل‌های ذخیره منابع آبی را مورد تهدید قرار داده است که درصورت پر شدن آنها سیستان و بلوچستان همین مقدار اندک منابع آبی را هم ندارد. به طور کلی، عدم برنامه ریزی برای حفاظت از آنها، منجر به افزایش تبخیر منابع آبی، رسوب‌گذاری گودال‌ها و به دنبال آن پر شدن چاه نیمه‌ها شده است.»
وی، می‌افزاید:« طبق گزارش وزارت نیرو، سالانه حدود 300 میلیون متر مکعب آب از همین گودال ها تبخیر می‌شود. این رقم یعنی به اندازه نیاز 10 ساله زاهدان به آب شرب است که تبخیر می‌شود. در حال حاضر آبی که از زابل به زاهدان منتقل می‌شود حدود 25 میلیون متر مکعب آب در طول سال است. بنابراین در هر تابستان نزدیک به 10 سال مصرف آب زاهدان یک جاه در اثر بی توجهی مسئولان تبخیر می شود. علاوه بر این ادامه رسوب گذاری هم سبب این می شود که چاه نیمه ها و محل ذخیره آب ما پر شوند که اگر پر شوند گزینه دیگری برای ذخیره آب در استان نداریم.»
مردم زیر آفتاب داغ در انتظار تانکر آب
البته همانطور که قبل تر نیز گفته شد، معضلات این استان به همین جا هم ختم نمی‌شود و مسئله دیگری که دهمرده نماینده مردم زابل از آن انتقاد می‌کند، عدم برنامه ریزی مسئولان برای تعویض خطوط انتقال آب است که بیش از 30 درصد آن ها فرسوده هستند.
همچنین با توجه به اینکه اغلب شمال سیستان و بلوچستان از انشعابات آب بهره‌مند هستند، اما باز هم به دلیل افت فشار و قطعی مکرر آب، باز هم باید آب رسانی با تانکر در آنها انجام شود که نارضایتی شدید مردم را به همراه دارد.
البته شرایط در شمال استان به مراتب بهتر است. به طوری که جنوب استان در شهرستان سرباز بیش از 700 روستا حتی از انشعاب آب هم برخوردار نیستند و مردم این مناطق باید هر روز زمان زیادی را در انتظار تانکرهای آب زیر آفتاب داغ بگذرانند. تانکرهایی که به گفته مسئولان معلوم نیست در طول مسیر گرفتار چه حادثه‌هایی شوند و به مقصد برسند یا نه! البته همین تعداد روستا در یک شهرستان هم گواه وجود هزاران روستای بی‌آب در استان است. چرا که جمعیت این شهرستان به حدود 200 هزار نفر می‌رسد و تنها گویای بخش کوچکی از درد جمعیت 2 میلیون و 800 هزار نفری استان است که با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند.
